Boşanmada Velayet Hakkı Kime Verilir

İki yetişkin bireyin şahitlerin huzurunda ve yasalar önünde hayatlarını birleştirmesine evlilik denir. Her birey kurduğu ya da kuracağı evlilik yuvasının mutlu ve huzurlu olmasını arzu eder. Bu kuruma adım atarken çiftler birbirlerine iyi günde, kötü günde, hastalıkta ve sağlıkta bir arada olma sözü vererek evlilik yolculuğuna çıkarlar. Ancak hayat şartlarından, geçim sıkıntısından ya da bireysel hatalardan kaynaklanan bazı problemler bu birlikteliğin sarsılmasına neden olur. Çiftler karşılıklı anlayış ve dayanışma ile bu sorunları bazen atlatabilseler de bazı durumlarda evliliği yürütemeyecek noktaya geldiklerinde bu birlikteliği bitirme kararı alırlar ve boşanırlar.

Boşanma Nedir? Hangi Gerekçelerle Boşanma Gerçekleşir?

 Evlilik kurumuna yasalar önünde adım atan bireylerin bu birlikteliği sürdürememe durumunda yine yasaların belirttiği mahkemelere başvurup ayrılmalarının sebeplerini sunarak evliliklerini bitirmelerine boşanma denir. Devlet, Türk Medeni Kanunu kapsamında çıkardığı bir takım yasalarla evlilik kurumunu düzenlemiştir. Bu yasalardan bazıları boşanma ile ilgili olan ayrılığa sebep olan gerekçelerdir. Bunlar şu şekildedir:

Genel Gerekçeler: Şiddetli geçimsizlik, karakter uyuşmazlığı ve tartışma gibi gerekçelerdir.

Özel Gerekçeler: Aldatma (zina), Hayata Kast, Pek Kötü Davranışlar, Suç İşleme ve Onursuz Hayat Sürme, Terk Etme, Akıl Hastalığı.

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Mahkemelerde mevcut boşanma davalarından en yaygın olanıdır. Evlilik birliği en az bir yıl sürmüş kişilerin karşılıklı anlaşarak ya da çiftlerden herhangi birinin açtığı boşanma davasını diğeri kabul ederek evliliklerini bitirmeye denir. Davayı gören mahkeme çiftlerin her ikisinin de çağırır ve böyle bir karara bilinçli olarak varıp varmadıklarını dinler. Ardından boşanma neticesindeki maddi yükümlülükler ve mevcut evlilikten doğan çocukların velayeti üzerine taraflarla görüşüp uygun düzenlemeler yapılarak evlilik yasalar önünde sonlandırılır. Ayrıca dava sürecinde çocuklu ailelerin velayet hakkı kime verilir konusu da görüşülmektedir.

Boşanmada Velayet Hakkı Kime Verilir?

Boşanma süreci ve sonrası elbette pek çok çift için yıpratıcı ve yorucu bir zamandır. Bu zaman diliminde eşler, yakınları ve çevresi durumdan etkilenirken, belki de en çok yıprananlar bu evlilikten doğan çocuklardır. Çocuklar hem anne ve babalarının ayrılarak ailesinin dağılacağına üzülürken hem de anne veya babasından sadece birisinin yanında kalabileceğini düşünerek daha fazla yıpranmaktadır. Çocuklu ailelerin boşanma sürecinde birbirlerine sorduğu boşanmada velayeti hakkı kime verilir konusu haklı olarak üzerinde en fazla durulan mevzulardan birisidir. Velayet, erginliğe ulaşmamış çocukların eğitim, gözetim ve temsil anlamında anne ve babanın vekaleti altında olması durumudur. Türk Medeni Kanunu Madde 336/2 kısmında yer alan ifadeye göre: Anılan yasa hükmü gereğince, ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse hakim, velayeti eşlerden birine verebilmektedir. İlgili yasada da belirtildiği üzere mahkeme heyeti tarafların durumunu ve boşanma gerekçelerinde yer alan kusur veya gerekçeleri göz önüne alarak velayet konusunu görüşür. Velayetin kime verileceği konusundaki en önemli nokta çocuğun menfaatidir. Çocuğun geleceği düşünülerek çiftlerin yaşantı durumları göz önüne alınarak karara varılır.

Çocuğun yaşı velayette önemli midir?

Çocuğun yaş durumu boşanma davası sırasında velayeti alacak kişinin belirlenmesinde önemli bir konudur. Belli yaş gruplarına göre bir takım yaklaşımlar vardı. Bunlar:

• 0-3 yaş grubundaki çocuklar fiziki ve duygusal özellikler bakımından anneye muhtaç bir dönemde oldukları için velayet hakkı genel olarak annede kalır.
• 3-7 yaş grubundaki çocuklar önceki yaş dönemlerine göre anneye daha az muhtaçtırlar. Ancak buna rağmen anne, çevresine zarar verecek psikolojik rahatsızlık, çocuğuna bakmayacak derecede maddi sıkıntı veya yoğun sağlık problemleri gibi bir durum içinde değilse eğer velayet genel olarak yine annede kalır.
• 6-12 yaş grubundaki çocukların velayet hakkı, anne veya babanın çocuğa sunacağı imkanlar göz önünde bulundurulur, aynı zamanda uzman pedagoglar eşliğinde çocuğun fikri de sorulur. Burada hakimin vereceği karar çocuğun menfaatinin ve fikrinin ışığında olacaktır.
• 12 yaş ve üzeri yaş grubuna mensup olan çocuklar artık kendilerini ifade edebilecek bir konumdadırlar. Bu yüzden mahkeme çocukların bu konudaki düşüncelerini dinleyerek kararını verir. Ayrıca bu uygulama BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde de bu şekilde ifade edilmiştir.